Vinayaka Chavithi also known as Ganesh Chaturthi is one of the most celebrated Hindu festivals dedicated to Lord Ganesha, the remover of obstacles and the god of wisdom and prosperity. It is marked with elaborate pujas, beautifully crafted clay idols, traditional naivedyam, and cultural festivities. In Andhra and Telangana, special rituals like Vinayaka Vratham.
The festival is observed on the fourth day (Chaturthi) of the waxing moon in the month of Bhadrapada, which usually falls in August or September. In 2025, Vinayaka Chavithi will be celebrated on Wednesday, August 27, and the festivities will conclude with Ganesh Visarjan on Saturday, September 6.
The celebrations begin with the installation of clay idols of Lord Ganesha at homes, temples, and community pandals. Devotees perform daily puja, bhajans, and offerings of flowers, fruits, and special naivedyam.On the tenth day (Anant Chaturdashi), the idols are taken out in grand processions for Visarjan (immersion) in lakes, rivers, or oceans. This symbolizes Lord Ganesha’s return to Mount Kailash, signifying the cycle of creation and dissolution in nature.
For Vinayaka Chavithi, prasadam (naivedyam) plays a very important role in the puja. Lord Ganesha is believed to be fond of steamed dumplings, sweets made with jaggery, and fresh fruits. Andhra and Telangana homes prepare a mix of traditional sweets, savory items, and symbolic offerings like Undrallu and Modak. All items are made fresh, without onion or garlic, and first offered to Lord Ganesha before distribution to family and guests.
21 Prasadam List
- Undrallu (steamed rice-lentil dumplings) – Signature prasadam for Vinayaka Chavithi.
- Bellam Kudumulu (Sweet jaggery-filled dumplings).
- Jilledukayalu (Rice flour dumplings with jaggery-coconut filling)
- Modak (Modaka-priyudu special sweet for Ganesha)
- Bellam Poornalu – Deep-fried chana dal–jaggery stuffed sweet.
- Panakam – Jaggery and cardamom-flavored drink.
- Vadapappu – Soaked and drained moong dal salad.
- Pachi Chalimidi – Rice flour mixed with jaggery syrup or coconut.
- Laddu – Rava laddu, or Boondi laddu.
- Payasam (Pal Payasam / Paramannam / Bellam Paramannam) – Rice kheer with milk & jaggery.
- Bellam Thalikalu (jaggery rice noodles).
- Chakkara Pongali – Sweet pongal with jaggery.
- Atukulu Bellam – Poha with jaggery and grated coconut.
- Garelu / Vada – Urad dal vadas (savory).
- Senagalu (Boiled Bengal gram).
- Pulihora – Tamarind-flavored rice with spices.
- Bobbatlu / Puran Poli – Sweet flatbread stuffed with chana dal-jaggery filling.
- Daddojanam – Seasoned curd rice.
- Rava Kesari – Semolina dessert with ghee, sugar, and cardamom.
- Panchakajjaya – Five-ingredient dry sweet with jaggery, coconut, sesame, bengal gram dal, and ghee.
- Bellam Appalu – Jaggery-flavored fried wheat or rice flour pancakes.
Hyderabad Celebrations
Hyderabad turns into a city of devotion and festivity during Vinayaka Chavithi. The most iconic celebration is centered around the Khairatabad Ganesh, which is among the tallest idols in the country. Every year, a new theme and design are chosen for this massive idol. In 2025, the Khairatabad pandal will feature a majestic 69-foot clay idol named “Viswa Shanti Mahashakthi Ganesha.” Lakhs of devotees are expected to visit and seek blessings.
Apart from Khairatabad, thousands of public pandals are set up across the city, each featuring unique idols with creative themes and decorative styles. Families and groups of devotees often go pandal hopping, moving from one pandal to another to witness the variety and grandeur of idols.
The festival reaches its peak on the tenth day with the Ganesh Shobha Yatra, the grand immersion procession. The yatra passes through the city’s main roads and culminates at Hussain Sagar Lake, where most of the idols are immersed. The entire atmosphere comes alive with devotional music, dance, and the chants of “Ganpati Bappa Morya.”
In recent years, Hyderabad has taken a progressive step towards eco-friendly celebrations. Idols are now crafted from clay, white clay, paddy husk, and natural colors instead of Plaster of Paris. These sustainable practices not only protect the lakes during immersion but also ensure a greener and more responsible celebration.
Tips for Devotees
- Celebrate with eco-friendly idols to protect the environment.
- Offer the traditional 21 types of Patris (sacred leaves) to Lord Ganesha as per Andhra–Telangana tradition.
- Prepare prasadam with natural ingredients like jaggery for a healthier offering.
- Avoid looking at the moon on Vinayaka Chavithi night, as per traditional belief.
వినాయక చవితి (గణేశ చతుర్థి) ప్రత్యేకత
వినాయక చవితి హిందూ పండుగలలో అత్యంత విశిష్టమైనది. అడ్డంకులను తొలగించే, జ్ఞానం మరియు ఐశ్వర్యాన్ని ప్రసాదించే విఘ్నేశ్వరుడు(వినాయకుడు)కి అంకితం చేస్తారు. ఈ రోజున అందమైన మట్టి విగ్రహాలు, శ్రద్ధతో చేసిన పూజలు, సాంప్రదాయ నైవేద్యాలు, సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలతో జరుపుకుంటారు.
వినాయక చవితి భాద్రపద శుద్ధ చవితి రోజున జరుపుకుంటారు. ఇది సాధారణంగా ఆగస్టు లేదా సెప్టెంబర్ నెలలో వస్తుంది. 2025లో వినాయక చవితి ఆగస్టు 27, బుధవారం రోజున జరగనుంది. ఉత్సవాలు సెప్టెంబర్ 6, శనివారం రోజున గణేశ నిమజ్జనంతో ముగుస్తాయి.
పండుగ ఉదయాన్నే గణేశుడి మట్టి విగ్రహాలను ఇళ్లలో, దేవాలయాలలో, గణపతి మండపాలలో ప్రతిష్టిస్తారు. ప్రతి రోజు పూజలు, భజనలు, పుష్పాలు, పండ్లు, ప్రత్యేక నైవేద్యాలు సమర్పిస్తారు. పదవ రోజు అయిన అనంత చతుర్ధశి నాడు విగ్రహాలను ఊరేగింపుగా తీసుకువెళ్లి, చెరువులు, నదులు లేదా సముద్రంలో నిమజ్జనం చేస్తారు. ఇది గణేశుడి కైలాసానికి తిరుగు యాత్రకు ప్రతీక. సృష్టి–లయం చక్రాన్ని సూచిస్తుంది.
ఆంధ్ర, తెలంగాణ ప్రాంతాల్లో ప్రత్యేకంగా వినాయక వ్రతం చేస్తారు.ప్రసాదం (నైవేద్యం) వినాయక చవితి పూజలో అత్యంత ముఖ్యమైనది. అన్నీ ఉల్లిపాయ, వెల్లుల్లి లేకుండా పవిత్రంగా తయారు చేసి, మొదట వినాయకుడికి సమర్పించి తరువాత కుటుంబ సభ్యులు, అతిథులతో పంచుకుంటారు.
21 ప్రసాదాలు
- ఉండ్రాళ్లు – బియ్యం-పప్పుతో చేసిన ఆవిరి వడ్డలు (వినాయక చవితి ప్రధాన నైవేద్యం).
- బెల్లం కుడుములు – బెల్లం పూర్ణంతో చేసిన ముద్దలు.
- జిల్లెడుకాయలు – బెల్లం-కొబ్బరి పూర్ణంతో చేసిన ముద్దలు.
- మోదకాలు – వినాయకుడి ప్రీతికరమైన ప్రత్యేక మిఠాయి.
- బెల్లం పూర్ణాలు – శనగపప్పు-బెల్లం పూర్ణంతో చేసిన దీప్‌ఫ్రై స్వీట్.
- పానకం – బెల్లం, ఏలకులతో చేసిన తీపి పానీయం.
- వడపప్పు – నానబెట్టిన పసర పప్పు.
- పచ్చి చలిమిడి – బియ్యప్పిండి, బెల్లం పాకం లేదా కొబ్బరివేసి చేసినది.
- లడ్డూ – రవ్వలడ్డూ, బూందీ లడ్డూ మొదలైనవి.
- పాయసం (పాలు పాయసం / పరమన్నం / బెల్లం పరమన్నం) – బియ్యం, పాలు, బెల్లంతో చేసిన కీర.
- బెల్లం తలికెలు – బెల్లంతో చేసిన పిండి నూడుల్స్.
- చక్కర పొంగలి – బెల్లం, పసుపుపప్పుతో చేసిన తీపి పొంగలి.
- అటుకులు బెల్లం – అటుకులు, బెల్లం, కొబ్బరి కలిపినది.
- గారెలు – మినప్పప్పుతో చేసిన వడలు.
- శెనగలు – ఉడకబెట్టిన శనగలు.
- పులిహోర – చింతపండు రుచితో చేసిన అన్నం.
- బొబ్బట్లు / పూరణపొళి – శనగపప్పు-బెల్లం పూర్ణంతో చేసిన స్వీట్ చపాతీ.
- దద్దోజనం – పెరుగన్నం.
- రవ్వ కేసరి – రవ్వతో చేసిన తీపి వంటకం.
- పంచకజ్జాయ – బెల్లం, కొబ్బరి, నువ్వులు, శనగపప్పు, నెయ్యితో చేసిన ఐదు పదార్థాల మిశ్రమం.
- బెల్లం అప్పాలు – బెల్లం కలిపిన పిండి పూరీలు.
హైదరాబాద్ వేడుకలు
హైదరాబాద్ నగరం వినాయక చవితి సమయంలో భక్తి, ఉత్సాహాలతో కళకళలాడుతుంది. ఇందులో అత్యంత ప్రాముఖ్యత కలిగింది ఖైరతాబాద్ గణేశ్ విగ్రహం. ఇది దేశంలోనే ఎత్తైన విగ్రహాల్లో ఒకటి. ప్రతి సంవత్సరం కొత్త థీమ్, రూపకల్పనతో విగ్రహాన్ని తయారు చేస్తారు. 2025లో ఖైరతాబాద్ మండపంలో 69 అడుగుల ఎత్తైన “విశ్వ శాంతి మహాశక్తి గణేశుడు” ప్రతిష్టించబడుతుంది. లక్షలాది మంది భక్తులు దర్శించడానికి వస్తారని అంచనా.
ఖైరతాబాద్ తో పాటు నగరమంతా వేలకొద్దీ గణేశ మండపాలు ఏర్పడతాయి. ప్రతి మండపం ప్రత్యేకమైన రూపం, సృజనాత్మక అలంకరణలతో విభిన్నతను చూపుతుంది. కుటుంబాలు, భక్తుల బృందాలు ఒక మండపం నుండి మరొకదానికి వెళ్ళి గణపతిని దర్శించడమే ఒక ప్రత్యేక ఆనందంగా మారుతుంది.
పండుగ చివరి రోజు గణేశ శోభా యాత్ర ఎంతో వైభవంగా జరుగుతుంది. ఈ ఊరేగింపు నగరంలోని ప్రధాన రహదారుల గుండా సాగి, చివరగా హుస్సేన్ సాగర్ చెరువులో నిమజ్జనంతో ముగుస్తుంది. ఈ సమయంలో డప్పుల మోగింపు, సంగీతం, నృత్యాలు, “గణపతి బప్పా మోరియా” అంటూ భక్తులు నినదిస్తూ వాతావరణాన్ని మంత్ర ముగ్ధంగా మారుస్తారు.
ఇటీవలి కాలంలో హైదరాబాద్ నగరం పర్యావరణహిత ఉత్సవాలకు ప్రాధాన్యతనిస్తోంది. ప్లాస్టర్ ఆఫ్ పారిస్ బదులు సహజమైన మట్టి, తెల్ల మట్టి, వరిగింజ పొట్టు, సహజ వర్ణాలతో విగ్రహాలను తయారు చేస్తున్నారు. ఈ విధానం వలన నిమజ్జనం సమయంలో చెరువులకు హాని జరగకుండా, పర్యావరణానికి మేలు కలుగుతుంది.
భక్తులకు సూచనలు
- వాతావరణాన్ని కాపాడటానికి పర్యావరణహిత గణేశ విగ్రహాలను ప్రతిష్టించండి.
- ఆంధ్ర–తెలంగాణ సంప్రదాయం ప్రకారం గణేశుడికి 21 రకాల పత్రులను సమర్పించండి.
- బెల్లంతో తయారుచేసిన నైవేద్యాలు సమర్పించడం ఆరోగ్యకరమైంది.
- వినాయక చవితి రాత్రి చంద్రుణ్ణి చూడరాదని ఒక సంప్రదాయం ఉంది.